Deepfake là một công nghệ ứng dụng AI cực kỳ thông minh, vừa đem lại ứng dụng vừa đem lại rủi ro cực lớn cho chúng ta. Để hiểu rõ về deepfake và bảo vệ chính mình, đừng bỏ qua bài viết này.
- Bạn đã dùng Reface – ứng dụng hoán đổi khuôn mặt ‘gây bão’ toàn cầu?
- Các tool giúp tạo ảnh bằng AI dễ dàng cho người không biết thiết kế
- Top 5 công cụ AI tốt nhất dành cho sinh viên và marketers
1. Deepfake là gì?
Trong thời gian gần đây, với sự phát triển rầm rộ của AI (trí tuệ nhân tạo), deepfake đã không còn là một khái niệm quá xa lạ với chúng ta.
Deepfake giống như Photoshop của thế kỷ 21 này, với khả năng tài tình, thông minh và phức tạp hơn rất nhiều. Deepfake sử dụng một dạng trí tuệ nhân tạo gọi là deep learning để tạo ra hình ảnh của các sự kiện giả, do đó có tên là deepfake (với từ fake nghĩa là giả tạo). Nhờ công nghệ thông minh này, người ta có thể tạo ra đủ thứ giả nhưng trông rất giống thật, từ video của người nổi tiếng cho đến hình ảnh của bạn bị ghép vào một bộ trang phục khác một cách hoàn hảo.
Cần lưu ý là công nghệ Deepfake không chỉ được ứng dụng để tạo video. Nó cũng có thể tạo ra những bức ảnh thuyết phục nhưng hoàn toàn hư cấu. Ví dụ, một nhà báo không tồn tại của tờ báo nổi tiếng toàn cầu Bloomberg, “Maisy Kinsley”, người có hồ sơ đầy đủ trên LinkedIn và Twitter vốn là một người không có thật nhưng từng đánh lừa hàng triệu người dùng Internet. Âm thanh cũng có thể được làm giả sâu để tạo ra “giọng nói” hoặc “bản sao giọng nói” của chúng ta.
Deepfake được tạo ra bằng cách nào?
Bản thân deepfake thực thụ đầu tiên ra đời vào năm 2017 khi một người dùng Reddit đăng các clip khiêu dâm đã được chỉnh sửa trên trang này. Các video hoán đổi khuôn mặt của những người nổi tiếng – từ Gal Gadot, Taylor Swift đến Scarlett Johansson thành những diễn viên phim khiêu dâm.
Phải mất rất nhiều bước để tạo một video hoán đổi khuôn mặt. Đầu tiên, bạn phải chạy hàng nghìn bức ảnh chụp khuôn mặt của hai người thông qua thuật toán AI được gọi là bộ mã hóa. Bộ mã hóa tìm và tìm hiểu những điểm tương đồng giữa hai khuôn mặt và giảm chúng thành những đặc điểm chung chung rồi nén hình ảnh trong quá trình này. Thuật toán AI thứ hai được gọi là bộ giải mã sau đó được dạy để khôi phục khuôn mặt từ hình ảnh nén. Vì các khuôn mặt khác nhau nên chúng ta cần huấn luyện một bộ giải mã để khôi phục khuôn mặt của người đầu tiên và một bộ giải mã khác để khôi phục khuôn mặt của người thứ hai. Để thực hiện hoán đổi khuôn mặt, ta đưa hình ảnh được mã hóa vào bộ giải mã “sai”. Ví dụ: một hình ảnh nén khuôn mặt của người A được đưa vào bộ giải mã đã được huấn luyện trên người B. Sau đó, bộ giải mã sẽ tái tạo lại khuôn mặt của người B với các biểu cảm và hướng của khuôn mặt A.
2. Những nguy hiểm tiềm tàng
Deepfake là một công nghệ cực kỳ thông minh nhưng cũng đi kèm sự nguy hiểm tương tự. Đã có vô vàn ví dụ người xấu lợi dụng deepfake để gây hại đến người khác, từ người nổi tiếng đến người bình thường như chúng ta.
Thông thường, deepfake được sử dụng để cố tình truyền bá thông tin sai lệch. Chúng có thể được thiết kế với mục đích quấy rối, đe dọa, hạ thấp danh dự và xúc phạm nạn nhân bị hoán đổi gương mặt trong đó. Deepfake cũng có thể tạo ra thông tin sai lệch trên truyền thông thuộc mọi lĩnh vực từ chính trị đến giải trí.
Hơn nữa, công nghệ deepfake có thể thúc đẩy các hành động phi đạo đức khác như tạo ra nội dung khiêu dâm trả thù. Đánt tiếc là việc phát hiện deepfake ngày càng khó khăn hơn khi công nghệ tạo ra deepfake ngày càng tinh vi.
3. Cách sử dụng Deepfake đúng
Công nghệ này vẫn có những ứng dụng bình thường trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nếu bạn biết cách sử dụng chúng. Ví dụ, nó có thể tạo ra content marketing hữu hiệu cho doanh nghiệp một cách nhanh chóng và ít chi phí hơn nhiều phương pháp truyền thống.
Nếu là người tạo ra deepfake, trước tiên bạn cần đảm bảo mục đích tạo ra sản phẩm không vi phạm pháp luật hoặc nguyên tắc đạo đức.
Nếu bạn tìm thấy một bản deepfake trên mạng, hãy ngừng chia sẻ nó ngay lập tức. Bạn có thể nghĩ rằng đó chỉ là chia sẻ với bạn bè như một ví dụ về hình thức của deepfake, nhưng một khi bạn chia sẻ điều gì đó, hãy nhớ rằng nó có thể gây hậu quả tới người bị đổi gương mặt trong video hoặc hình ảnh/bản âm thanh.
Ngoài ra, nếu bạn phát hiện mình là nạn nhân của nó, hãy liên hệ ngay với luật sư có kinh nghiệm về truyền thông và các luật liên quan. Ngay cả khi một bức ảnh hoặc video được tạo ra chỉ vì mục đích “vui vẻ” thì việc đó vẫn là bất hợp pháp nếu nó được tạo ra mà bạn không biết hoặc không cho phép.
Deepfake chắc chắn vẫn sẽ tiếp tục phát triển và phủ sóng hơn nữa trong thời gian tới. Để bảo vệ chính mình và những người xung quanh, hãy cẩn trọng với công nghệ thông minh này nhé!
