Chắc chắn các thành phần của tấm nền màn hình sẽ là một yếu tố làm mà những bạn đang và mới tìm hiểu về các linh kiện máy tính sẽ rất quan tâm. Vậy tấm nền TN / VA / IPS trên màn hình máy tính là gì và công dụng của chúng ảnh hưởng thế nào với mỗi người dùng ? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết dưới đây nhé.

Như các bạn đã biết màn hình máy tính hiện nay đang xuất hiện trên thị trường đa phần đều là màn hình LCD (Liquid crystal display) hay còn được biết với cái tên thân thiện hơn là màn hình Tinh Thể Lỏng. Sẽ có 3 tấm nền phổ biến nhất sử dụng cho màn hình LCD trên thị trường hiện nay chính là TN (Twisted Nematic), VA (Vertical Alignment), IPS (In-Plane Switching)

Bắt đầu từ TN, đây có thể xem là công nghệ ra đời đầu tiên và lâu đời nhất dành cho màn hình tinh thể lỏng. Công nghệ trên tấm nền này sẽ sử dụng dòng điện để có thể điều chỉnh các tinh thể lỏng của màn hình. Cách thức hoạt động của TN sẽ khá là phức tạp nhưng về cơ bản, khi không có dòng điện chạy qua, các tinh thể sẽ xoay một góc 90 độ để ánh sáng được xuyên qua, ngược lại khi có dòng điện xuất hiện, các tinh thể lỏng sẽ sắp xếp thẳng hàng cùng với việc kết hợp với lớp phân cực cho phép chặn không cho ánh sáng đi qua.

twisted nematic shutter diagram for tom 2 14659 3 15030Điều chỉnh ánh sáng và hình ảnh thông qua dòng điện

Sang đến tấm nền IPS, giống như TN, tấm nền này cũng sử dụng dòng điện để điều chỉnh di chuyển của các tinh thể lỏng. Tuy nhiên, khác với TN, IPS LCD sử dụng cách định hướng tinh thể khác, trong đó các tinh thể song song với chất nền thuỷ tinh, do đó nên chúng ta có thuật ngữ “trong mặt phẳng”. Thay vì vặn xoắn các tinh thể để thay đổi lượng ánh sáng đi qua, các tinh thể IPS về cơ bản có thể xoay.

Screenshot 31Tấm nền IPS sẽ cho lại góc nhìn rộng hơn 

Cuối cùng là VA, như tên gọi của nó – liên kết dọc, công nghệ này sử dụng các tinh thể lỏng được sắp xếp theo chiều dọc và sẽ nghiêng khi áp lên nó một điện áp để ánh sáng có thể đi qua. Đây là điểm khác biệt chính giữa IPS và VA: Với VA, các tinh thể vuông góc với đế trong khi IPS là song song.

Screenshot 32

Đó là lý thuyết về sự khác nhau giữa các tấm nền vậy thực tế để phân biệt sự khác nhau giữa 3 tấm nền này chúng ta cần quan tâm đến những yếu tố gì?

1. Chất lượng màu sắc

Chất lượng màu sắc là sự khác biệt rõ ràng mà nhiều người nhìn thấy được giữa màn hình TN và các loại tấm nền còn lại. Điều này có thể được chia thành hai loại: độ sâu màu hay còn gọi là độ sâu bit và dải màu. Và trong cả hai phần này, tấm nền TN đều thua kém khi so sánh với hai loại còn lại. Nhiều màn hình sử dụng tấm nền TN, đặc biệt là các màn hình giá rẻ chỉ thực sự là 6 bit màu nhưng được nâng lên 8 bit để đạt chất lượng đầu ra tiêu chuẩn.

Nhưng không phải tất cả tấm nền TN đều là 6-bit. Các tấm nền TN cao cấp vẫn là 8-bit thực sự, nhưng không sai khi nói rằng hầu hết các tấm nền TN sẽ chỉ là 6-bit màu. Do đó IPS và VA sẽ có ưu thế hơn trong phần này mặc dù vẫn còn một số ít tấm nền IPS và VA 6-bit.

Đối với 10-bit, bạn sẽ bắt buộc phải tìm đến tấm nền IPS vì rất hiếm có tấm nền VA có 10-bit. Hầu hết những màn hình hiện nay được tuyên bố là 10-bit đều chỉ là 8-bit với một chút thủ thuận để có thể trờ thành 10-bit. Chỉ có một số ít màn hình cao cấp dành cho đồ hoạ chuyên nghiệp mới là 10-bit thực sự.

92822758 2663351360565899 6857628012116967424 o
ASUS ProArt 32 UCX –  IPS – 4K với chất lượng màu sắc vượt trội và phù hợp với những đối tượng khách hàng làm việc chuyên nghiệp với hình ảnh

2. Tần số quét

Đây chắc chắn là mối quan tâm rất lớn đói với những game thủ, đặc biệt là những game thủ bán chuyên và chuyên nghiệp, vì tần số quét cao sẽ là một ảnh hưởng nếu không muốn nói là một lợi thế rất lớn trong thi đấu cũng như trải nghiệm các eSport.

Tấm nền TN đang tỏ ra rất lép vế so với 2 người đàn em là VA và IPS, chất lượng màu sắc hình ảnh đang chính là thứ chống lại sự tồn tại của TN trong ba công nghệ với khả năng tái tạo màu sắc thấp, tỷ lệ tương phản và góc nhìn ké. Nhưng với tiêu chí tần số quét – tần số làm tươi khung hình nó lại có một lợi thế ngược lại và có đôi phần vượt trội hơn 2 người đàn em hậu bối của mình.

Hiện nay, TN là loại tấm nền duy nhất có thể đạt được ngưỡng 240Hz ở độ phân giải 2K 1440p. Các tấm nền VA cho tới thời điểm hiện tại chỉ có thể lên đến mức tối đa là 200Hz cho màn hình ultrawide nhưng hầu hết các mẫu 16:9 được giới hạn ở 165Hz. Tương tự với IPS, tần số quét cao nhất cũng chỉ là 165Hz. Đó là những con số của quá khứ, ở thời điểm hiện tại với công nghệ tiên tiến và đổi mới liên tục, IPS đang dần bắt nhịp được với tần số quét này khi với những chiếc màn hình tỷ lệ Ultrawide nhưng lại có tần số quét rất cao lên đến 120Hz. Nhưng hệ lụy kéo theo đó chính là giá thành của những chiếc màn hình máy tính IPS với tần số quét rất cao lại không hề rẻ một chút nào cả.

Screenshot 34
Chiếc màn Alienware AW3420DW với kích thước 34-inch tần số quét 120Hz mặc dịnh sử dụng tấm nền IPS

3. Thời gian phản hồi

Thêm một ưu thế của tấm nền TN khi thời gian phản hồi có thể đạt 1ms hoặc thấp hơn. IPS và VA ban đầu có thời gian phản hồi rất cao tuy nhiên đã được cải thiện rất nhiều theo thời gian.

Màn hình IPS cao cấp, điển hình là những màn hình có tần số quét cao có thời gian phản hồi lên tới 4ms, hơn gấp đôi so với TN.  Nhưng đa số sẽ rơi vào khoảng 5 đến 7ms trên các màn hình tầm trung.

Tấm nền VA luôn chậm nhất trong ba loại. Tốc độ nhanh nhất mà nó đạt được là từ 5 đến 6ms, mặc dù thông thường sẽ rơi vào khoảng 8 đến 10ms. Cho nên VA không thích hợp cho các nhu cầu mà màn hình phải chuyển động liên tục.

Screenshot 35Thời gian phản hồi đã giúp “lão làng” TN vươn lên dẫn đầu

Góc nhìn

Cho đến nay, sự khác biệt lớn nhất giữa ba công nghệ màn hình này là ở góc nhìn. Tấm nền TN có góc nhìn hẹp nhất với sự thay đổi đáng kể về màu sắc và độ tương phản theo cả hai chiều ngang và dọc. Thông thường góc nhìn trên TN được đánh giá là 170/180 nhưng thực tệ bạn sẽ nhận được những thay đổi tệ khi xem ở các góc khác không phải chính diện. TN cao cấp sẽ tốt hơn một chút nhưng nhìn chung đây là điểm yếu lớn nhất của TN.

Còn với VA hay IPS góc nhìn lại tốt hơn đáng kể. Với đánh giá 178/178 về góc nhìn, độ tương phản và màu sắc hầu như không thay đổi từ mọi góc độ. VA cũng rất tốt trong vấn đề này nhưng nhìn chung là không tốt bằng IPS, chủ yếu là do sự thay đổi độ tương phản ở các góc ngoài chính diện. Đây cũng là lý do các màn hình chuyên chú trọng về đồ hoạ cao cấp, cần chú trọng vào độ chính xác về màu sắc thường sử dụng IPS.

Screenshot 33Góc nhìn rộng giúp người dùng có thể nhìn rõ hình ảnh ở nhiều góc khác nhau là một lợi thế vượt trội của IPS cũng như VA

CHỐT LẠI: BẠN SẼ CHỌN TẤM NỀN NÀO VỚI NHU CẦU SỬ DỤNG CỦA MÌNH ?

Mỗi tấm nền đều có những ưu và nhược riêng, vậy nên lời khuyên của mình dành cho các bạn sẽ là: Chọn màn hình nên dựa vào nhu cầu sử dụng chính cùng với đó là cân nhắc về ngân sách mà bạn có thể bỏ ra.

Tấm nền TN có thời gian phản hồi nhanh nhất và tần số quét cao nhất, tuy nhiên góc nhìn sẽ kém nhất, độ phủ màu thấp cũng như độ tương phản kém là những khuyết điểm lớn của nó. Vì thế nên TN thường được sử dụng để làm màn hình chơi game hay màn hình văn phòng giá rẻ.

Với IPS, mọi thứ được trung hoà hơn. Màu sắc và góc nhìn là ưu điểm lớn nhất của tấm nền này. Vì thế IPS là sự lựa chọn phù hợp cho những người chuyên về đồ hoạ cần sự chính xác trong màu sắc. Nhưng nếu xét về phương diện màn hình máy tính dành cho Gaming, sử dụng tấm nền IPS sẽ khiến chi phí bạn phải bỏ ra cao hơn so với 2 đối thủ còn lại bởi lẽ những công nghệ sử dụng sẽ cao cấp hơn rất nhiều kèm theo đó là những lợi ích đa phương mà IPS mang lại.

Trong khi đó VA là tấm nền có tốc độ phản hồi chậm và tần số quét thấp nhất. Nhưng có tỷ lệ tương phản tốt cũng như màu đen sâu nhất. Mặc dù màu sắc không đạt mức cao như IPS nhưng vẫn mang lại trải nghiệm tốt hơn đáng kể so với TN. Bên cạnh đó giá thành để sở hữu những chiếc màn hình VA lại không quá cao, phù hợp với đại đa số các đối tượng là game thủ bình dân muốn sở hữu cho mình một chiếc màn hình đảm bảo được cả 2 yếu tố là màu sắc tốt cũng như tần số quét cao ở mức chấp nhận được.