Tin tức

Prompt là gì? Cách viết prompt AI cho người mới bắt đầu

01/02/2025

Prompt chính cách thức để bạn có thể tương tác với AI một cách hiệu quả, đặc biệt là với các chatbot như ChatGPT, Claude hoặc Gemni. Vậy Prompt là gì và làm thế nào để viết một prompt AI hiệu quả? Hãy cùng Phong Vũ Tech News tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Mục lục

Prompt là gì?

Prompt, hiểu đơn giản là “lời nhắc”, là những hướng dẫn hoặc câu hỏi mà bạn cung cấp cho hệ thống AI. Khi bạn nhập nội dung vào hộp thoại của chatbot AI, bạn đang “nhắc nhở” AI phản hồi theo mong muốn của bạn.

Một prompt AI hiệu quả sẽ giúp bạn có những cuộc trò chuyện tự nhiên hơn với AI và nhận được kết quả hữu ích, phù hợp với nhu cầu. Cho dù bạn muốn AI phân tích dữ liệu, tạo nội dung, trả lời câu hỏi hay thậm chí là động não ý tưởng, việc tạo ra một prompt có cấu trúc tốt là điều then chốt.

Về bản chất, prompt AI là đầu vào được gửi đến một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) thông qua nền tảng trí tuệ nhân tạo tổng quát (GenAI), chẳng hạn như ChatGPT của OpenAI hay Copilot của Microsoft. Prompt có thể là một câu hỏi, lệnh, câu lệnh, đoạn mã hoặc bất kỳ hình thức văn bản nào khác. Một số LLM thậm chí còn hỗ trợ prompt phi văn bản, bao gồm hình ảnh và tệp âm thanh. Sau khi nhận được đầu vào, nền tảng AI sẽ áp dụng nó vào LLM, sử dụng đầu vào làm nền tảng để tạo ra phản hồi phù hợp.

Một mô hình AI có thể cung cấp nhiều kết quả đầu ra khác nhau tùy thuộc vào cách diễn đạt của prompt. Prompt có thể đơn giản chỉ là vài từ hoặc phức tạp đến vài đoạn văn. Nó cũng có thể bao gồm tài liệu trích dẫn hoặc hình ảnh để xem xét. Mục tiêu của prompt là cung cấp cho mô hình AI chính xác thông tin cần thiết để tạo ra kết quả chính xác và phù hợp. Prompt AI cũng có thể là câu hỏi tiếp theo cho phản hồi LLM trước đó, chẳng hạn như yêu cầu thêm chi tiết hoặc cung cấp thêm thông tin để cải thiện phản hồi.

Hướng dẫn cách viết prompt cho người mới bắt đầu chi tiết nhất

Các loại Prompt phổ biến nhất hiện nay

Có nhiều kỹ thuật viết prompt khác nhau, mỗi kỹ thuật phục vụ một mục đích riêng. Dưới đây là một số loại prompt phổ biến:

Zero-Shot Learning: Bạn đưa ra yêu cầu mà không cần bất kỳ ví dụ nào trước đó. Bạn mô tả chi tiết những gì bạn muốn, giả định rằng AI không có kiến thức trước về nhiệm vụ. Ví dụ: “Hãy viết một bài thơ về mùa xuân.”
One-Shot Learning: Bạn cung cấp một ví dụ cùng với prompt của mình. Điều này giúp AI hiểu ngữ cảnh hoặc định dạng mà bạn mong đợi. Ví dụ: “Hãy viết một câu chuyện ngắn theo phong cách của truyện cổ tích, giống như ‘Cô bé quàng khăn đỏ’.”
Few-Shot Learning: Bạn cung cấp một vài ví dụ (thường là 2-5) để giúp AI hiểu mô hình hoặc phong cách phản hồi mà bạn đang tìm kiếm. Ví dụ: “Hãy viết một bài hát về tình yêu, giống như các bài hát ‘Em của ngày hôm qua’ và ‘Nơi tình yêu bắt đầu’.”
Chain-of-Thought Prompting: Bạn yêu cầu AI trình bày chi tiết quá trình suy nghĩ của nó từng bước một. Điều này đặc biệt hữu ích cho các nhiệm vụ lập luận phức tạp. Ví dụ: “Giải thích cách bạn tìm ra đáp án cho bài toán này, trình bày từng bước một.”
Iterative Prompting: Đây là một quá trình mà bạn tinh chỉnh prompt của mình dựa trên kết quả đầu ra mà bạn nhận được, từ từ hướng dẫn AI đến câu trả lời hoặc phong cách trả lời mong muốn.
Negative Prompting: Trong phương pháp này, bạn cho AI biết những gì không nên làm. Ví dụ: bạn có thể chỉ định rằng bạn không muốn một loại nội dung nhất định trong phản hồi. Ví dụ: “Viết một bài luận về lợi ích của việc đọc sách, không đề cập đến việc đọc sách điện tử.”
Hybrid Prompting: Kết hợp các phương pháp khác nhau, chẳng hạn như few-shot với chain-of-thought, để có được kết quả chính xác hoặc sáng tạo hơn.
Prompt Chaining: Chia một nhiệm vụ phức tạp thành các prompt nhỏ hơn và sau đó xâu chuỗi các kết quả đầu ra lại với nhau để tạo thành một phản hồi cuối cùng.

Cấu trúc của một Prompt

Một prompt AI hiệu quả thường bao gồm các yếu tố sau:

Mô tả nhiệm vụ: Nêu rõ ràng những gì bạn muốn AI làm.
Ngữ cảnh: Cung cấp thông tin nền hoặc dữ liệu có liên quan.
Vai trò: Chỉ định vai trò hoặc tính cách mà bạn muốn AI đảm nhận.
Yêu cầu: Liệt kê các yêu cầu về phong cách, định dạng hoặc nội dung.
Giới hạn: Đặt ra giới hạn về những gì cần loại trừ hoặc tránh.
Lập luận: Yêu cầu AI giải thích lý luận hoặc cách tiếp cận của nó.

Một prompt cơ bản có thể chỉ là mô tả nhiệm vụ và một số ngữ cảnh. Một prompt phức tạp hơn sẽ có các yêu cầu, giới hạn rất cụ thể và thậm chí yêu cầu AI phân tích lý luận của nó.

Một prompt phức tạp hơn sẽ có các yêu cầu, giới hạn rất cụ thể và thậm chí yêu cầu AI phân tích lý do của nó

Càng cung cấp nhiều chi tiết và hướng dẫn trong prompt ban đầu, phản hồi của AI càng phù hợp với nhu cầu của bạn. Tuy nhiên, việc tạo prompt là một quá trình lặp đi lặp lại – bạn luôn có thể tinh chỉnh prompt của mình bằng cách đưa ra các hướng dẫn bổ sung cho AI dựa trên kết quả đầu ra trước đó.

Lý do cần xây dựng Prompt đúng chuẩn

Một prompt được xác định cẩn thận thường mang lại những lợi ích sau:

Phản hồi chính xác: Một prompt AI hiệu quả truyền đạt ý định của người dùng đến mô hình AI, cung cấp cho nó những gì cần thiết để tạo ra phản hồi phù hợp.
Nâng cao hiệu suất: Khi nền tảng AI cung cấp phản hồi đúng mục tiêu, người dùng hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn, tiết kiệm thời gian và tài nguyên.
Trải nghiệm người dùng tốt hơn: Phản hồi chất lượng cao, mà prompt được chế tạo tốt giúp tăng khả năng xảy ra, làm tăng giá trị cảm nhận của hệ thống AI đối với người dùng.
Nâng cao khả năng ra quyết định và năng suất: Người dùng có thể đưa ra quyết định sáng suốt sớm hơn nếu họ nhận được thông tin chính xác, kịp thời dựa trên prompt AI. Làm đúng những điều đó sẽ giảm các tương tác lặp đi lặp lại. Điều này thúc đẩy cả năng suất cá nhân và việc ra quyết định của tổ chức.
Nâng cao khả năng sáng tạo: Prompt AI được chế tạo tốt có thể tạo ra các phản hồi bao gồm các ý tưởng và quan điểm sáng tạo mà người dùng có thể chưa từng nghĩ đến trước đây.
Tùy chỉnh: Người dùng có thể điều chỉnh prompt AI của họ để đáp ứng nhu cầu cụ thể của họ. Ví dụ, các nhà tiếp thị có thể tùy chỉnh prompt bằng cách chỉ định giọng điệu, phong cách và chủ đề, dẫn đến nội dung độc đáo phù hợp với các chiến dịch. Các yếu tố đồ họa có thể được yêu cầu hoặc trả về trong phản hồi AI. Người dùng cũng có thể gửi nội dung của họ để nhận phản hồi.
Học tập có mục tiêu: Giáo viên có thể cá nhân hóa trải nghiệm học tập bằng cách sử dụng prompt để điều chỉnh nội dung giảng dạy cho các trường hợp sử dụng hoặc yêu cầu. Prompt cũng có thể cung cấp đánh giá theo thời gian thực và phản hồi nhanh chóng cho sinh viên.
Tiết kiệm thời gian: Prompt AI tạo điều kiện thuận lợi và hợp lý hóa giao tiếp giữa ngôn ngữ của con người và mô hình AI bằng cách giảm các giải thích lặp đi lặp lại và nhanh chóng truy xuất thông tin từ các tập dữ liệu lớn. Điều này có thể tiết kiệm hàng giờ khai thác dữ liệu thủ công.

Hướng dẫn viết Prompt tối ưu và hiệu quả

Dưới đây là một số mẹo để viết prompt AI hiệu quả:

Bắt đầu đơn giản: Bắt đầu với các prompt cơ bản, dễ hiểu và dần dần thêm độ phức tạp và ngữ cảnh. Xây dựng độ phức tạp của prompt theo thời gian khi bạn đánh giá kết quả sẽ tốt hơn là một prompt quá phức tạp ngay từ đầu.
Cụ thể và trực tiếp trong hướng dẫn của bạn: Truyền đạt rõ ràng nhiệm vụ cốt lõi mà bạn muốn AI thực hiện. Tránh ngôn ngữ không chính xác hoặc mâu thuẫn. Prompt càng tập trung và chi tiết thì kết quả càng tốt.
Tập trung vào thông tin chính cần thiết cho nhiệm vụ: Mặc dù nhiều ngữ cảnh thường tốt hơn, nhưng quá nhiều chi tiết không liên quan hoặc không cần thiết có thể phản tác dụng. Mục đích là cung cấp cho AI đủ thông tin cơ bản để giải quyết hiệu quả nhiệm vụ.
Cung cấp các chỉ báo đầu ra rõ ràng và hướng dẫn định dạng: Nếu bạn có tầm nhìn về kết quả cuối cùng mà bạn muốn, hãy nêu rõ ràng cho AI. Bạn càng rõ ràng về đầu ra mong muốn của mình, thì bạn càng có nhiều khả năng nhận được kết quả tốt.
Nhấn mạnh những việc “nên làm” chứ không phải những việc “không nên làm”: Tránh sa đà vào những gì bạn không muốn. Tập trung ngôn ngữ prompt của bạn vào những điều cụ thể mà bạn đang tìm kiếm để AI hoàn thành hoặc tạo ra.
Lặp lại và thử nghiệm: Việc tạo ra prompt hoàn hảo là một quá trình thử và sai. Nếu lần thử đầu tiên không đạt được mục tiêu, hãy điều chỉnh và thử lại. Tinh chỉnh các hướng dẫn, thêm ngữ cảnh, làm rõ định dạng đầu ra và xem kết quả được cải thiện như thế nào.

Xây dựng độ phức tạp của prompt theo thời gian khi bạn đánh giá kết quả sẽ tốt hơn là một prompt quá phức tạp ngay từ đầu

Bằng cách nắm vững nghệ thuật và khoa học về kỹ thuật prompt, chúng ta đều có thể bắt đầu khai thác sức mạnh của AI để làm việc hiệu quả, sáng tạo và hiệu quả hơn hướng tới sứ mệnh của mình.

Mẹo xây dựng Prompt chất lượng cao

Xác định mục tiêu: Trước khi viết prompt, hãy xác định mục đích và kết quả đầu ra mong đợi. Ví dụ, yêu cầu hệ thống tạo một bài đăng trên blog dưới 1.000 từ hoặc trả về hình ảnh một con mèo có mắt xanh lá cây và bộ lông dày.
Cụ thể và cung cấp ngữ cảnh: Bao gồm các hướng dẫn chính xác tập trung vào các đặc điểm cụ thể, chẳng hạn như đặc điểm, hình dạng, màu sắc, kết cấu, hoa văn hoặc phong cách thẩm mỹ. Bao gồm thông tin nền và ngữ cảnh. Ví dụ: “Tạo phong cảnh” không mang lại kết quả hữu ích như “Tạo ra một phong cảnh thanh bình với một ngọn núi phủ tuyết trắng xóa ở phía xa, một hồ nước tĩnh lặng ở phía trước và mặt trời lặn chiếu những tia nắng ấm áp trên bầu trời.”
Bao gồm các từ khóa hoặc cụm từ: Nếu có thể, hãy bao gồm các từ khóa và cụm từ quan trọng, có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc tối ưu hóa công cụ tìm kiếm và giúp truyền đạt các tùy chọn thuật ngữ cho mô hình AI.
Giữ cho prompt chính xác và rõ ràng: Prompt nên càng chính xác càng tốt và bỏ qua thông tin không cần thiết hoặc dư thừa. Nó nên có độ dài cần thiết để truyền tải đầy đủ những gì người dùng hy vọng đạt được.
Tránh các thuật ngữ xung đột: Một prompt nên tránh các thuật ngữ xung đột để mô hình AI không bị nhầm lẫn. Ví dụ: sử dụng cả “trừu tượng” và “thực tế” trong một prompt có thể khiến mô hình bị nhầm lẫn.
Đặt câu hỏi mở: Prompt được đóng khung dưới dạng câu hỏi có-không có xu hướng tạo ra kết quả đầu ra hạn chế so với câu hỏi mở. Thay vì hỏi, “Cà phê có hại cho sức khỏe của bạn không?” prompt AI có thể hỏi, “Một số ưu và nhược điểm của việc uống cà phê đối với sức khỏe là gì?”
Sử dụng đúng công cụ: Một số nền tảng và công cụ AI có sẵn để tạo prompt và tạo nội dung do AI tạo ra chất lượng cao. Các dịch vụ như ChatGPT, Dall-E và Midjourney cho phép người dùng tùy chỉnh và tạo prompt.

Mẫu Prompt đơn giản nhưng hiệu quả cho người mới

Mẫu Prompt ứng tuyển việc làm

“Hãy đề xuất những thay đổi sao cho nội dung CV của tôi phù hợp hơn với vị trí [chức danh công việc] tại [công ty].”
“Tóm tắt kinh nghiệm làm việc của tôi, giới hạn trong một đoạn văn.”
“Tôi muốn nhấn mạnh [kỹ năng cụ thể] của mình trong CV. Tôi nên diễn đạt như thế nào cho phù hợp và chuyên nghiệp?”
“Viết nội dung CV đề ứng tuyển cho vị trí [tên vị trí ứng tuyển], dựa vào kinh nghiệm làm việc như sau: [mô tả các vị trí trước đây của bạn]”
“Chỉ ra các cụm từ chưa chính xác hoặc phức tạp có thể gây nhầm lẫn cho nhà tuyển dụng trong CV sau.”

Mẫu Prompt content bán hàng

“Một số cách sáng tạo để tạo ra khách hàng tiềm năng là gì?”
“Liệt kê [số] từ khóa mọi người có thể sử dụng khi tìm kiếm [sản phẩm] của chúng tôi.”
“Tạo [số] điểm thuyết phục để khuyến khích khách hàng mua [sản phẩm hoặc dịch vụ].”
“Tôi có thể tạo loại nội dung và chủ đề nào để bán hàng trên mạng xã hội Instagram?”
“Viết mô tả trang đích bán hàng cho [sản phẩm].”
“Viết lời chào hàng cho [sản phẩm].”

Tổng kết

Prompt đóng vai trò quan trọng trong việc tương tác với AI. Bằng cách hiểu rõ khái niệm, các loại prompt, cấu trúc và mẹo viết prompt hiệu quả, người dùng có thể khai thác tối đa sức mạnh của AI để phục vụ cho công việc và cuộc sống. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về prompt AI và cách viết prompt cho người mới bắt đầu. Hãy bắt đầu thử nghiệm và khám phá thế giới AI đầy tiềm năng này!