Cách mạng công nghiệp lần thứ tư hay còn được gọi là cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang diễn ra ngay trong đời sống của chúng ta. Những thành tựu đang hiện diện quanh ta như trí tuệ nhân tạo, internet kết nối vạn vật và nhiều thành tự trong lĩnh vực sinh học cũng như vật liệu. Vậy những công nghệ nào còn chờ đón nhân loại trong tương lai của cuộc cách mạng công nghiệp này.

Trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư mọi kết nối đều gần như dựa trên các công nghệ phần mềm và đang thay đổi căn bản những căn bản trong xã hội. Sự chuyển đổi trong cuộc cách mạng lần này rất khác biệt so với những cuộc cách mạng công nghiệp trước đây trong lịch sử loài người.

Theo khảo sát của Hội đồng Nghị sự toàn cầu về tương lai của phần mềm và xã hội của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cùng với 800 nhà lãnh đạo điều hành cùng dự đoán những thay đổi về công nghệ và tác động của chúng. Những thay đổi được gọi là “Chuyển dịch” và có các thời điểm khác nhau như Điểm bùng phát và tầm nhìn đến năm 2025.

Ở phần này chúng ta nói về Chuyển dịch về các công nghệ cấy ghép và hiện diện số.

Chuyển dịch 1: Các công nghệ cấy ghép

Điểm bùng phát: Điện thoại di động cấy ghép trên cơ thể người đầu tiên có mặt trên thị trường.

Đến năm 2025: 82% số người được hỏi dự đoán điểm bùng phát xảy ra.

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã cho chúng ta thấy con người ngày càng kết nối với các thiết bị hơn. Những chiếc điện thoại thông minh, đồng hồ thông minh và hàng tá những thiết bị thông minh nữa đang hoạt động quanh chúng ta. Tuy nhiên tới hiện nay thì những thiết bị trên chỉ dừng lại ở mức đeo trên người, trong tương lai không xa tới đây các thiết bị này có thể kết nối với cơ thể con người hay chính là cấy ghép vào cơ thể chúng ta. Không chỉ điện thoại thông minh mà còn cả những thiết bị phục vụ giao tiếp, định vị, giám sát hành vi cũng như các chức năng sức khoẻ.

cách mạng công nghiệp lần thứ tư
Thiết bị cấy ghép giúp điều hoà nhịp tim

Máy điều hoà nhịp tim hay máy trợ thính sẽ chỉ là bước khởi đầu, nhiều thiết bị khác sẽ được phát minh và phát triển sắp tới đây. Các thiết bị trên sẽ có khả năng ghi nhận thông số của bệnh tật, cho phép các cá nhân có thể tự điều chỉnh và gửi dữ liệu đến các trung tâm giám sát, từ đó có thể cấp phát thuốc tự động và tức thời.

Tiếp theo là hình xăm thông minh và các con chip đặc biệt có thể hỗ trợ việc định danh và định vị. Ví dụ như bạn có thể mở khoá điện thoại, cửa nhà hoặc xác nhận thanh toán bằng cách quét hình xăm của mình.

Những tác động tích cực

  • Giảm thiểu số trẻ em mất tích do dễ dàng theo dõi hơn
  • Cải thiện tình trạng sức khoẻ
  • Tăng tính tự lập
  • Giúp đưa ra quyết định đúng đắn hơn

Tác động tiêu cực

  • Tính riêng tư có thể bị kiểm soát, có thể dễ dàng bị giám sát
  • Mức độ bảo mật dữ liệu giảm đi
  • Khuynh hướng xa rời thực tế và gây nghiện
  • Tăng sự xao nhãng

Tác động chưa xác định, có thể tiêu hoặc tích cực

  • Tăng tuổi thọ
  • Thay đổi bản chất các mối quan hệ của con người
  • Thay đổi trong tương tác và quan hệ của con người
  • Định danh dễ hơn
  • Chuyển dịch về văn hoá (có thể là trí nhớ vĩnh cửu)

Chuyển dịch đang diễn ra

Có rất nhiều công nghệ cấy ghép đang diễn ra và đã đạt được những thành tựu nhất định. Trong đó có 3 công nghệ đã bắt đầu được thử nghiệm là hình xăm số, “Hạt bụi thông minh” (Smart Dust) và Viên thuốc thông minh.

Đầu tiên là hình xăm số, chúng không chỉ đẹp mà còn có tác dụng như mở khoá xe ô tô, nhập mã điện thoại hoặc theo dõi các quá trình vận động của cơ thể.

cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Tiếp theo là hạt bụi thông minh (Smart Dust), theo WT VOX: “Hạt bụi thông minh, chuỗi máy tính hoàn thiện có ăngten, kích thước nhỏ hơn hạt cát, có thể tự động sắp xếp trong cơ thể người thành mạng lưới khi cần thiết để thực hiện quy trình nội bộ phức tạp. Dàn máy tính này có thể công kích tế bào ung thư hoặc giảm đau hay thậm chí lưu trữ thông tin cá nhân. Đặc biệt hơn các bác sĩ có thể điều trị trong cơ thể mà không cần phẫu thuật.”

cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Cuối cùng là viên thuốc thông minh được phát triển bởi Proteus Biomedical và Novartis. Cơ chế hoạt động rất đơn giản là găn thêm 1 thiết bị có thể phân huỷ được trong mỗi viên thuốc để truyền dữ liệu về cách cơ thể phản ứng với thuốc đó.

 

Chuyển dịch 2: Hiện diện số

Điểm bùng phát: 80% dân số có hiện diện số trên internet.

Đến năm 2025: 84% số người được hỏi dự đoán đột phá này sẽ xảy ra.

Sự hiện diện trong thế giới số đã phát triển nhanh chóng trong khoảng hơn 20 năm qua. Chỉ 10 năm trước, điều này đồng nghĩa với việc sở hữu một số điện thoại di động, địa chỉ email và có lẽ là website cá nhân hay tài khoản MySpace.

Giờ đây, hiện diện số của con người được nhìn nhận như tương tác với số của họ trên nhiều nền tảng và phương tiện trực tuyến. Nhiều người có nhiều hơn một hiện diện số, như trang Facebook, tài khoảng Twitter, LinkedIn, Tumblr và nhiều hơn thế nữa.

cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Với cách mạng công nghiệp lần thứ tư thì cuộc sống số ngày càng phát triển. Đời sống số trở nên gắn kết chặt chẽ với đời sống thực. Trong tương lai, việc xây dựng và quản lý hiện diện số sẽ phổ biến như việc thể hiện bản thân mỗi ngày qua cách ăn mặc, ngôn ngữ và hành động. Thông qua hiện diện số của mình con người sẽ có thể tìm kiếm và chia sẻ thông tin, tự do bày tỏ ý kiến, phát triển tư duy các mối quan hệ gần như ở bất cứ đâu trên thế giới.

Tác động tích cực

  • Tăng tính minh bạch
  • Tăng mức độ và tốc độ liên kết giữa các cá nhân và các nhóm.
  • Tăng cường tự do ngôn luận
  • Phổ biến/ trao đổi thôn tin nhanh hơn
  • Sử dụng dịch vụ công hiệu quả hơn

Tác động tiêu cực

  • Tính riêng tư bị giám sát
  • Giả mạo danh tính nhiều hơn
  • Cưỡng ép/rình mò trực tuyến
  • Tư duy nhóm trong các nhóm lợi ích và gia tăng phân cực
  • Phát tán thông tin không chính xác gây hiệu ứng xấu
  • Thiếu minh bạch với các cá nhân khi không được biết thuật toán của nền tảng số

Tác động chưa xác định, có thể tiêu hoặc tích cực

  • Di dân số
  • Quảng cáo định hướng tốt hơn (hoặc xấu hơn)
  • Thông tin và tin tức có tính định hướng hơn
  • Hồ sơ cá nhân ảo
  • Danh tính vĩnh viễn
  • Dễ dàng phát triển các trào lưu (các nhóm chính trị, lợi ích, sở thích hoặc các nhóm khủng bố)

Chuyển dịch đang diễn ra

Những mạng xã hội hiện tại cũng là một trong những mô hình hiện diện số thì chúng ta có những mạng xã hội lớn nhất bây giờ so với dân số thế giới qua ảnh sau:

cách mạng công nghiệp lần thứ tư