Băng thông là 1 trong những điều ảnh hướng đến đường truyền của bạn. Chắc hẳn bạn đã từng trải qua cảm giác bực bội khi đang xem bộ phim yêu thích thì bị đứng hình, hoặc khi đang chiến game online thì bị lag. Thậm chí, những công việc hàng ngày như gửi email hay tải tài liệu cũng trở nên chậm đến khó chịu.
Vậy băng thông là gì mà lại có sức ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm trực tuyến của chúng ta đến vậy? Và nếu chẳng may bạn nghi ngờ mình đang bị bóp băng thông, thì phải làm sao? Hãy cùng Phong Vũ Tech News khám phá những bí mật đằng sau sức mạnh của băng thông trong bài viết này nhé!
- Wifi 2.4ghz và 5ghz: Cách nhận biết, so sánh, nên dùng loại nào?
- Cách kiểm tra tốc độ mạng đang sử dụng đơn giản nhất!
- Cách thay đổi DNS dễ dàng để truy cập web nhanh chóng hơn
Tổng quan về băng thông bạn cần biết
Băng thông là gì?
Băng thông giống như đường dẫn dữ liệu. Nó quyết định lượng dữ liệu tối đa có thể được truyền qua kết nối mạng trong một khoảng thời gian nhất định. Hãy tưởng tượng nó như ống nước. Đường kính ống càng lớn, lượng nước chảy qua mỗi giây càng nhiều. Tương tự, băng thông lớn hơn cho phép truyền tải nhiều thông tin hơn trong cùng một thời gian.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng đây không phải là tốc độ internet. Băng thông là dung lượng tối đa, còn tốc độ internet là mức độ nhanh chóng mà dữ liệu được tải xuống hoặc tải lên. Ví dụ, vòi nước rộng có thể cho nhiều nước chảy ra, nhưng tốc độ chảy nhanh hay chậm lại là vấn đề khác.
Ngoài ra, hãy phân biệt với thông lượng. Băng thông là khả năng truyền tải tối đa, còn thông lượng là lượng dữ liệu thực tế được truyền thành công. Thông lượng thường thấp hơn băng thông do các yếu tố như độ trễ, tốc độ thiết bị, và tình trạng mất gói tin.
Băng thông rộng là gì?
Băng thông rộng, hay còn gọi là internet tốc độ cao, là thuật ngữ chỉ các kết nối internet có khả năng truyền tải lượng lớn dữ liệu một cách nhanh chóng. Điều này cho phép người dùng truy cập internet và các dịch vụ trực tuyến mượt mà hơn.
Băng thông rộng được cung cấp qua nhiều công nghệ như DSL, cáp đồng trục, cáp quang, Wi-Fi và 5G. Tất cả đều cho phép truyền dữ liệu nhanh hơn đáng kể so với dial-up.
Dù liên quan mật thiết nhưng đây không phải là băng thông. Băng thông là thước đo dung lượng, còn băng thông rộng là thuật ngữ mô tả các kết nối internet tốc độ cao, sử dụng băng thông lớn để đạt được tốc độ đó. Với người dùng thông thường, băng thông rộng đơn giản là một kết nối internet đủ nhanh để sử dụng các ứng dụng và dịch vụ trực tuyến hiện đại.
Băng thông wifi là gì?
Băng thông Wi-Fi đề cập đến khả năng truyền dữ liệu của mạng không dây. Nó quyết định lượng thông tin có thể được truyền qua internet không dây trong một khoảng thời gian nhất định. Băng thông Wi-Fi cao hơn đồng nghĩa với tốc độ truyền dữ liệu nhanh hơn, mang lại trải nghiệm trực tuyến mượt mà hơn cho các thiết bị kết nối.
Băng thông Wi-Fi phụ thuộc vào khả năng của bộ định tuyến và tiêu chuẩn Wi-Fi mà nó hỗ trợ (ví dụ: 802.11n, ac, ax). Các băng tần tần số Wi-Fi khác nhau (2.4 GHz, 5 GHz, 6 GHz) cũng có đặc điểm và phạm vi phủ sóng khác nhau. Thông thường, 5 GHz nhanh hơn nhưng phạm vi ngắn hơn 2.4 GHz. 6 GHz là băng tần mới nhất, hứa hẹn tốc độ siêu nhanh nhưng phạm vi có thể hạn chế hơn. Việc lựa chọn băng tần phù hợp ảnh hưởng lớn đến băng thông và hiệu suất mạng không dây.
Công thức tính băng thông đơn giản
Một cách thực tế là xem xét yêu cầu băng thông của các hoạt động bạn thường xuyên thực hiện đồng thời và nhân với số lượng thiết bị kết nối. Ví dụ, nếu bạn thường xuyên xem video HD, gọi video và có nhiều thiết bị online cùng lúc, bạn cần tổng băng thông đủ để đáp ứng tất cả các nhu cầu này.
Một ước tính đơn giản cho gia đình có thể là: 3-5 Mbps cho mỗi thiết bị cho các tác vụ cơ bản (duyệt web, email) và 10-25 Mbps hoặc hơn cho mỗi thiết bị cho các tác vụ nặng (xem video HD/4K, gọi video chất lượng cao, chơi game online). Có nhiều công cụ tính toán băng thông trực tuyến có thể giúp bạn ước tính nhu cầu cụ thể của mình.
Các loại băng thông thường gặp trong mạng máy tính
Trong mạng máy tính, có một số loại băng thông thường gặp:
- Băng thông chuyên dụng (Dedicated Bandwidth): Phân bổ cố định cho một người dùng hoặc dịch vụ, đảm bảo tốc độ ổn định nhưng thường đắt hơn.
- Băng thông chia sẻ (Shared Bandwidth): Phân phối cho nhiều người dùng trên cùng mạng, tốc độ thực tế có thể thay đổi tùy thuộc vào mức sử dụng chung.
- Băng thông đối xứng (Symmetric Bandwidth): Tốc độ tải lên và tải xuống bằng nhau, lý tưởng cho hội nghị truyền hình, sao lưu đám mây.
- Băng thông bất đối xứng (Asymmetric Bandwidth): Tốc độ tải lên và tải xuống khác nhau (thường tải xuống nhanh hơn), phổ biến cho internet gia đình.
- Băng thông tải lên (Upload Bandwidth): Dung lượng gửi dữ liệu từ thiết bị của bạn lên internet.
- Băng thông tải xuống (Download Bandwidth): Dung lượng nhận dữ liệu từ internet về thiết bị của bạn.
Đơn vị đo lường băng thông
Băng thông được đo bằng bit trên giây (bps) và các bội số:
- Kilobit trên giây (Kbps): 1 Kbps = 1.000 bps, thường cho kết nối băng thông thấp.
- Megabit trên giây (Mbps): 1 Mbps = 1.000 Kbps = 1.000.000 bps, phổ biến nhất cho tốc độ internet dân dụng.
- Gigabit trên giây (Gbps): 1 Gbps = 1.000 Mbps = 1.000.000.000 bps, cho kết nối tốc độ rất cao (cáp quang).
- Terabit trên giây (Tbps): 1 Tbps = 1.000 Gbps, cho mạng có dung lượng cực lớn.
Lưu ý sự khác biệt giữa bit (b) và byte (B). 1 byte = 8 bit. Tốc độ internet thường quảng cáo bằng bit/s, còn kích thước tệp tin đo bằng byte. Tốc độ tải xuống thực tế (byte/s) bằng tốc độ internet (bit/s) chia cho 8.
Hướng dẫn khắc phục khi bị bóp băng thông nhanh chóng
Khi nghi ngờ bị nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) bóp băng thông, bạn có thể thử các bước sau:
- Kiểm tra tốc độ internet: Sử dụng các công cụ trực tuyến để so sánh tốc độ thực tế với gói cước bạn đã đăng ký.
- Sử dụng VPN: Kết nối VPN và kiểm tra lại tốc độ. Nếu tốc độ cải thiện, có thể ISP đang bóp băng thông dựa trên hoạt động của bạn.
- Theo dõi mức sử dụng dữ liệu: Kiểm tra tài khoản hoặc ứng dụng của ISP để xem bạn có gần đạt hoặc vượt quá giới hạn dữ liệu hàng tháng hay không.
- Khởi động lại modem và bộ định tuyến: Tắt cả hai thiết bị khoảng 30 giây rồi bật lại.
- Đóng ứng dụng và tab trình duyệt không dùng: Các ứng dụng chạy nền có thể tiêu thụ băng thông.
- Thử kết nối có dây: Nếu đang dùng Wi-Fi, hãy thử kết nối trực tiếp bằng cáp Ethernet để loại trừ vấn đề từ mạng không dây.
Hướng dẫn khắc phục khi bị trễ băng thông chi tiết
Tình trạng trễ băng thông (latency) có thể do nhiều nguyên nhân. Dưới đây là các bước chi tiết để khắc phục:
Xác định nguyên nhân tiềm ẩn:
- Nghẽn mạng (quá nhiều thiết bị cùng dùng).
- Bộ định tuyến/modem lỗi thời.
- Tín hiệu Wi-Fi kém (khoảng cách, vật cản, nhiễu).
- Khoảng cách đến máy chủ.
- Quá nhiều ứng dụng đang chạy.
- Nhiễm phần mềm độc hại.
- Sự cố của ISP.
Các bước khắc phục sự cố chi tiết:
- Tối ưu hóa mạng Wi-Fi:
- Đặt bộ định tuyến ở vị trí trung tâm, cao, thoáng, tránh vật cản và thiết bị điện tử gây nhiễu.
- Cân nhắc dùng bộ mở rộng Wi-Fi nếu nhà rộng hoặc tín hiệu yếu.
- Sử dụng băng tần 5 GHz nếu router và thiết bị hỗ trợ.
- Nâng cấp thiết bị: Nếu router/modem cũ, hãy cân nhắc nâng cấp để hỗ trợ chuẩn Wi-Fi mới và tốc độ internet của bạn.
- Quản lý thiết bị kết nối: Ngắt kết nối thiết bị không dùng để giảm nghẽn mạng.
- Đóng ứng dụng không cần thiết: Kiểm tra và đóng các ứng dụng chạy ngầm.
- Quét phần mềm độc hại: Chạy quét toàn bộ hệ thống bằng phần mềm diệt virus uy tín.
- Kiểm tra gói cước internet: Đảm bảo gói cước hiện tại đáp ứng nhu cầu sử dụng của bạn. Nếu thường xuyên chậm, có thể cần nâng cấp.
- Liên hệ với ISP: Nếu đã thử hết cách mà vẫn chậm, có thể có vấn đề với dịch vụ của ISP trong khu vực bạn.
- Cân nhắc sử dụng CDN (cho chủ sở hữu trang web): Nếu gặp trễ khi truy cập web cụ thể, đặc biệt là web ở xa, CDN có thể giúp bằng cách lưu trữ nội dung trên máy chủ gần bạn hơn.
Tổng kết
Băng thông là yếu tố then chốt cho trải nghiệm internet. Hiểu rõ về nó giúp bạn sử dụng internet hiệu quả hơn và biết cách xử lý các vấn đề liên quan đến tốc độ. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích.
